Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda yaptığı sunumda Yerinde Dönüşüm Projesinde gelinen son durumu paylaştı. Bakan Özhaseki, “Yerinde Dönüşüm’ Projesiyle vatandaşlarımıza Bakanlığın denetiminde, TOKİ’nin güvencesiyle kendi evlerini yerinde yapma imkânı sunuyoruz. Şu anda Yerinde Dönüşüm Projemize e-devlet üzerinden başvuran vatandaşlarımızın sayısı 240 bini bulmuş durumda. Yerinde Dönüşüm projemizi 4 kırmızı çizgimizden ödün vermeden sürdüreceğiz” dedi.
Bakan Mehmet Özhaseki, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2024 yılı bütçesinin sunumunu Yaptı. Bakan Özhaseki konuşmasında vefatının 85’inci yıl dönümü vesilesiyle TBMM’nin ilk başkanı ve cumhuriyetin banisi Mustafa Kemal Atatürk’ü ve silah arkadaşlarını rahmetle, minnetle yad ettiğini söyledi.
Bakan Özhaseki konuşmasına başlarken, Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunu söyledi. Alpler’den Himalayalar’a doğru uzanan hat üzerinde deprem riski taşıyan 5 ülkeden birinin Türkiye olduğunun altını çizen Bakan Özhaseki, “Bu gerçeklikten hareketle çalışmalarımızı da sürdürüyoruz. Topraklarımızın yüzde 66’sı, nüfusumuzun ise yüzde 71’i birinci ve ikinci dereceden deprem riski altında. Son bir asırda denizlerimiz dâhil olmak üzere 226 tane 6 ve üzeri deprem meydana geldi; karada meydana gelen deprem sayısı ise 60 ’dan fazla ve bu depremler neticesinde 130 bin canımızı toprağa verdik” dedi.
“2 MİLYON CİVARINDA YAPININ HASAR TESPİTİ YAPILDI”
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin kayıtlara Malazgirt’ten bu tarafa, bu topraklarda, bin yılda yaşanılan en büyük felaket olarak geçtiğini kaydeden Bakan Özhaseki, “Depremin ilk dakikasından itibaren devletimiz sahadaydı, afet bölgesindeydi. Deprem bölgesinde 6 milyondan fazla bölüm içeren 2 milyon civarında yapının hasar tespiti yapılmıştır. 680 bin konut, 170 bin dükkân, depo, ahır gibi tek katlı bağımsız bölümlerin ağır hasar aldığı ve kullanılamaz hâle geldiğini tespit ettik” diye konuştu.
“YIL SONUNA KADAR 46 BİN KONUTUMUZU TESLİM EDECEĞİZ”
Bakan Mehmet Özhaseki, afetten zarar gören illerde TOKİ Başkanlığı, Emlak Konut, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü eliyle şu anda 200 bin konutun inşasına başladıklarını kaydetti. İnşaatların hızla devam ettiklerini belirten Bakan Özhaseki, “Yıl sonuna kadar 46 bin konutumuzu teslim edeceğiz. Bakanlık olarak bütün imkân ve kabiliyetlerimizle bölgedeyiz. Önceliğimiz deprem bölgesi” dedi.
“DEPREM BÖLGESİNDEKİ YEREL YÖNETİMLERE 40 MİLYAR TL HİBE”
İller Bankası aracılığıyla depremlerden etkilenen illerde, yeniden inşa faaliyetleri kapsamında alt yapı çalışmaları için yerel yönetimlere 40 milyar TL hibe desteği verdiklerini ifade eden Bakan Özhaseki, “Hatay’a 11 milyar lira, Kahramanmaraş’a 8 milyar lira, Adıyaman’a 4,5 milyar lira, Gaziantep’e 3,7 milyar lira, Malatya’ya 3 milyar lira, Şanlıurfa’ya 2,3 milyar lira, Adana’ya 2,2 milyar lira, Diyarbakır ve Osmaniye’ye 2,1’er milyar lira, Mersin’e 1,1 milyar lira verdik” diye konuştu.
YERİNDE DÖNÜŞÜM’E 240 BİN BAŞVURU
‘Yerinde Dönüşüm’ Projesiyle vatandaşlara Bakanlığın denetiminde, TOKİ’nin güvencesiyle kendi evlerini yerinde yapma imkânı sunduklarını söyleyen Bakan Özhaseki, “Şu anda Yerinde Dönüşüm Projemize e-devlet üzerinden başvuran vatandaşlarımızın sayısı 240 bini bulmuş durumda. Yerinde Dönüşüm projemizi 4 kırmızı çizgimizden ödün vermeden sürdüreceğiz.” şeklinde konuştu. Köy evlerinin inşasında yeni bir yapım teknolojisine geçtiklerini ifade eden Bakan Özhaseki, “Köy evlerimizi çelikten inşa edeceğiz. İnşallah afet bölgesinde en az 100 bin köy evimizi çelik gövdeden, taş yünüyle yalıtımı sağlanmış, iklim dostu ve Sıfır Atık uyumlu olarak inşa edeceğiz” dedi.
“TÜRKİYE GENELİNDE 2 MİLYON BAĞIMSIZ BÖLÜMÜN DÖNÜŞÜMÜNÜ TAMAMLADIK”
Kentsel dönüşüm çalışmaları hakkında da bilgi veren Bakan Özhaseki, Türkiye genelinde yaklaşık 6 milyon bağımsız bölümün risk altında olduğunu ifade etti. 2 milyon bağımsız bölümün acil dönüşmesi gerektiğini belirten Bakan Özhaseki, “2012’den bugüne kadar kentsel dönüşüm projeleriyle Türkiye genelinde 2 milyon 200 bin bağımsız bölümün dönüşümünü tamamladık. Şu anda Türkiye genelinde yaklaşık 400 bin bağımsız bölümün dönüşüm süreci devam ediyor. 2012’den bugüne kadar Türkiye genelinde kentsel dönüşüm projeleri kapsamında Bakanlığımızca 480 milyar TL değerinde kaynak kullanıldı” diye konuştu.
“KENTSEL DÖNÜŞÜM KAPSAMINDA İSTANBUL’DA, 127 MİLYAR 926 MİLYON TL DEĞERİNDE YATIRIM GERÇEKLEŞTİRDİK”
İstanbul’da da 7.5 milyon bağımsız bölümden 600 bin bağımsız bölümün acil dönüşmesi gerektiğini vurgulayan Bakan Özhaseki, “2012 yılından bu yana Kentsel dönüşüm projeleriyle 800 bin bağımsız bölümün dönüşümünü sağladık. Şu anda İstanbul’da 170 bin 941 bağımsız bölümün dönüşüm süreci ise devam ediyor. 2012’den bugüne kadar kentsel dönüşüm projeleri kapsamında İstanbul’da 127 milyar 926 milyon TL değerinde yatırım gerçekleştirdik. İstanbul’da acil dönüşmesi gereken 600 bin konut başta olmak üzere riskli 1,5 milyon bağımsız bölümü 5 yıl içerisinde dönüştürüp afetlere karşı dirençli hale getireceğiz” dedi.
“YARISI BİZDEN’E 1 MİLYON 233 BİN BAĞIMSIZ BÖLÜM MÜRAACATI YAPILDI”
Yarısı Bizden kampanyasına gösterilen ilgiye de değinen Bakan Özhaseki, “Bugüne kadar toplam 1 milyon 233 bin bağımsız bölüm için müracaat yapıldı. Yüzde yüz uzlaşma sağlanan bina sayısı ise 14 bindir. Bu da yaklaşık 72 bin bağımsız bölüme denk geliyor. ‘Yarısı Bizden’de yüzde 100 anlaşma sağlayan ve riskli yapılarda oturan vatandaşlarımız öncelikli olarak faydalanacaktır. En az 200 bin konutu dönüştüreceğiz” diye konuştu.
“TOKİ VATANDAŞIMIZIN GURURU OLDU”
TOKİ eliyle 20 yılda 1 milyon 305 bin sosyal konut ve 38 bin sosyal donatı üretip, 5 milyon insanı da ev sahibi yaptıklarını ifade eden Bakan Özhaseki, “Çok şükür son deprem sürecinde de gördük ki eskiden biraz küçümsenen, bazen dalga geçilen TOKİ sınıfı geçti. Vatandaşlarımızın da gururu oldu. 81 ilin tamamında, 898 şantiyede halihazırda 240 bin 634 konut ve sosyal donatının inşasına devam ediyoruz. 250 bin Sosyal Konut Projesi kapsamında yapılması planlanan konut sayısı 266 bin 973’tür. Bugün itibarıyla 61 bin 210 konutun ihalesi yapılmıştır. Geri kalan sosyal konutlara yönelik çalışmalar devam etmektedir. İlk İşyerim projesi kapsamında Türkiye genelinde farklı il ve ilçelerde 40 adet proje yürütüyoruz” şeklinde konuştu.
“BELEDİYELER DAHA AKTİF ÇALIŞMALI”
Belediyelerin kentsel dönüşüm noktasında daha aktif çalışması gerektiğini vurgulayan Bakan Özhaseki, “Kentsel dönüşümün üç paydaşı var; Bakanlık, belediye, vatandaş. Çatı kuruluşumuz Bakanlığımız. Düzenlemeyi biz yapıyoruz, belediye ve vatandaş ile birlikte yürütüyoruz. Afet bölgesinin yeniden imar ve inşası da bu üç sacayağı üzerinden ilerliyor. Biz her ne kadar büyük bir çaba ile gece gündüz demeden çalışsak da maalesef yerel yönetimler, özellikle bazı belediyeler yeteri kadar emek sarf etmiyorlar. Durumun ciddiyetinden uzak bir şekilde hareket ediyorlar. Kolaycı bir söz bulmuşlar; ‘Biz rantsal dönüşüm istemiyoruz.’ Ben de onlara dönüp her seferinde diyorum ki; Allah’ınızı severseniz rantsal dönüşüm yapmayın; elinizde yasa var, imkân var, kentsel dönüşüm yapmak için ortaya çıkın, doğru program yapın sonuna kadar destek. Ama riskli bir iş, kolay değil. Düğünlere gitmek kolay, cenazelere gitmek kolay, sokaklarda gezmek kolay. Ne yazık ki bazı belediye başkanı arkadaşlarımız deprem kapısına geldiği hâlde kımıldamadan bir polemik konusuyla bu işi götürmekte de devam ediyorlar. Bu da işin en üzücü tarafı” dedi.
“YEREL YÖNETİMLERE 328 MİLYAR LİRA KAYNAK AKTARDIK”
Bakanlık olarak yerel yönetimlere 2023 yılında 328 milyar lira kaynak aktardıklarını ifade eden Bakan Özhaseki, “Yerel yönetimlere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden 2002 yılında 4,7 milyar lira kaynak aktarılırken, 2022 yılında ise bu rakam 270 milyar liraya ve 2023 yılı eylül ayı itibarıyla 328 milyar liraya ulaşmış bulunmaktadır. Merkezi bütçeden aktarılan bu paylar belediyelerde herhangi bir ayrıma gidilmeksizin objektif bir kriterle devam ettirilmektedir” diye konuştu.
“KENTSEL DÖNÜŞÜM SÜRECİNE YENİ SOLUK GETİRDİK”
Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nın kurulması konusunda bilgiler veren Bakan Özhaseki, “Ülkemizi tüm afetlere karşı dirençli hale getirmeye devam edeceğiz. Kentsel Dönüşüm Başkanlığımız kuruldu. Bu yapı içerisinde üç genel müdürlük ihdas edildi. Bir tanesi Marmara’daki kentsel dönüşüm sürecini yürütecek diğeri ise Marmara Bölgesi dışındaki kentsel dönüşüm sürecini yürütecek. Üçüncü olarak ise hazine arazilerini tarama, tespit ve değerleme işlemlerini yaparak kentsel dönüşüme kaynak oluşturacak. Kentsel dönüşüm sürecine yeni bir soluk getirmiş olduk. Hem ülkemizdeki sağlıksız yapıları yenileyeceğiz hem de konut sıkıntısına karşı alternatif bir çözüm üretmiş olacağız” ifadelerini kullandı.
“İKLİM KANUNU YEŞİL DÖNÜŞÜMDE BİZİM LOKOMOTİFİMİZ”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın iklim değişikliğiyle mücadele konusunda attığı adımlara ilişkin de açıklamalarda bulunan Bakan Özhaseki, “Paris İklim Anlaşması’na taraf olduk ve yeşil dönüşüm için taahhütlerde bulunduk. Biz verdiğimiz sözlere riayet ediyoruz. Bu anlamda kararlı çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı ile bu eylemlerden sorumlu kuruluşları belirledik. Doğal ekosistemi koruyacak olan yeşil dönüşüm aynı zamanda refah artışını da sağlayacak. Bizi bu hedefe götürecek en önemli lokomotif ise İklim Kanunu çalışmaları olacak. İklim Kanunu önerimizi; sürekli güncelliyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
“100 MİLYON METREKARE MİLLET BAHÇESİ HEDEFLİYORUZ”
İklim değişikliğiyle mücadele konusunda millet bahçelerinin önemine de değinen Bakan Özhaseki, “Millet bahçelerinin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Gelinen noktada Kasım ayı itibarıyla; 81 ilde 74 milyon 39 bin 363 metrekare alanda 496 millet bahçesi hedefimiz doğrultusunda çalışmalarımıza devam ediyoruz. Hedefimiz; 100 milyon metrekare millet bahçesini ülkemize kazandırmak” diye konuştu.
“KONUTLAR VE SANAYİ TESİSLERİ YEŞİL DÖNÜŞÜME TEŞVİK EDİLİYOR”
Yeşil dönüşüm kapsamında yapılan çalışmalara da değinen Bakan Özhaseki, “Son 20 yılda sosyal konut ve kentsel dönüşüm çalışmalarıyla ürettiğimiz 3 milyon konutumuzu çevreye saygılı, sıfır atık uyumlu ve iklim dostu olacak şekilde imal ettik. Sahada inşası devam eden 350 bin konutun dönüşümüne de aynı hassasiyetlerle devam ediyoruz. Sanayide yeşil dönüşümü gerçekleştiriyoruz. Bu bağlamda tüm sanayicilerimizi yeşil sertifika edinmeleri noktasında teşvik ediyor ve eğitim çalışmalarıyla bilinçlendiriyoruz” ifadelerini kullandı.
“SIFIR ATIK İKLİM KRİZİYLE MÜCADELEDE AMİRAL GEMİMİZ”
İklim kriziyle mücadele için çevrenin korunması gerektiğine vurgu yapan Bakan Özhaseki, “Sıfır Atık, amiral gemimiz olarak tarif edebileceğimiz bir projedir. Saygıdeğer Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde bir küresel çevre hareketi ve dünya markası haline gelen Sıfır Atık ile bugüne kadar 172 bin binada sıfır atık yönetim sistemini hayata geçirdik ve 19,5 milyon kişiye eğitim verdik. 2017’de yüzde 13 olan geri kazanım oranı yüzde 35’e yükseldi, İnşallah 2035’te de yüzde 60 ’a çıkarmayı hedefliyoruz. Proje başlangıcından bu yana 45,5 milyon ton geri kazanılabilir atık Bakanlığımızdan lisans almış işletmelerce işlenerek ekonomiye kazandırılmıştır. Toplanan atıklardan 96 milyar TL ekonomik kazanç sağlanmış, 432 milyon ağaç kurtarılmış, 108 milyon varil petrolden de tasarruf edilmiştir” dedi.
“HEDEFİMİZ SAĞLAM, SIFIR ATIK UYUMLU VE YEŞİL ŞEHİRLER”
Bakanlık olarak hedefin sağlam, sıfır atık uyumlu, yeşil ve akıllı şehirler inşa edilmesi olduğunu vurgulayan Bakan Özhaseki, “Bizim medeniyetimizde şehir, çok önemli bir yere sahip. Şehir; hayat, ekonomi, tarım, sanayi, ticaret demek. Aynı zamanda sosyal ilişkiler, din, tarih, kültür, turizm demek. Şehirler, bakım ve ihtimam isterler. Eğer bir şehre gözümüz gibi bakar, yatırım yapar ve onu bayındır hale getirirseniz; büyürler, gelişirler ve kıyamete kadar yaşarlar” diye konuştu.
