Anayasa Mahkemesi, boşanma davası reddinin kesinleşmesinden sonra 3 yıl boyunca ortak hayatını yeniden kuramayan çiftlerin bekleme süresini iptal etti. 19 Nisan 2024’te Resmi Gazete’de yayımlanan karar 9 ay sonra yürürlüğe girecekken yapılacak düzenleme TBMM’de alınan karar ile belli olacak. Hukukçu Merve Aygün Çetin, 3 yıllık bekleme süresinin çiftlerin hayatını doğrudan etkilediğini belirterek kararın iptal edilmesinin yerinde bir karar olduğunu söyledi.
Anayasa Mahkemesi (AYM), boşanma davası reddinin kesinleşmesinden sonra 3 yıl boyunca ortak hayatı yeniden kuramayan çiftlerin, “evlilik birliğinin temelden sarsıldığı” kabulüyle boşanma davası açabilmesini öngören kuralı, taraflara katlanamayacakları bir külfet yüklediği gerekçesiyle iptal etti. 3 yıl olan bekleme süresinin fazla olmasının çiftlere zulüm olmasının yanı sıra evlilik dışı ilişkilere de neden olduğunu belirten Hukukçu Merve Aygün Çetin, “Türk Medeni Kanunu’nun 166 maddesi yani Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği bir hükümden bahsediyoruz. Bu hükümle evli çiftler boşanma davası açtıklarında ya da çiftlerden herhangi biri boşanma davası açtığında mahkeme eğer bu boşanma sebebini yerinde görmüyorsa reddetme ve ‘3 yıl sonra gelindiğinde eğer ki evlilik birliği kurulmadıysa bir kişinin talebiyle dahi sizi boşayacağım’ deme hakkı sunuyordu. Ancak evli çiftlerin lehine olarak düzenlenmiş olan bu hüküm maalesef toplumun gerisinde kaldı ve belirli bir süre sonra kişilik haklarını ihlal eder hale geldi. Boşanmak istiyorsunuz, dava açıyorsunuz delil yetersizliğinden ya da herhangi bir sebepten davanız reddediliyor ve yeniden bir dava açıp ‘Biz bir araya gelmedik’ diyebilmek için 3 yıl beklemek zorundasınız. Bu bazı kişilerin gerek sosyal hayatını gerek özel hayatını gerekse psikolojik, ekonomik anlamlarda etkileyen bir durumdu. ‘Evlilik birliği korunsun, davası reddedilen çiftler bir araya gelsin, aile kurumunu koruyalım’ diye düzenlenen bu hüküm, belirli bir zaman sonra bir araya gelmeyen çiftlerden boşanmak isteyen taraf için zulüm haline geldi. Çünkü yeni bir hayata yol almak isteyen yeni bir evlilik birliği kurmak isteyen bir kişi 3 yıl boyunca resmi nikahlı olarak başkasıyla kayıtlarda görünüp yeni bir ilişkiye yelken açamıyordu. Bu da maalesef evlilik dışı ilişkilerin artmasına sebep olmuştu. Zaten Ankara Aile Mahkemelerinden bir mahkemenin başvurması sonucunda Anayasa Mahkemesi bu kararı iptal ederek, bizim yorumumuzca doğru bir yaraya parmak bastı, bir ilaç oldu diyebiliriz” dedi.
HÜKMÜN İPTALİNDE BİRÇOK NEDEN BULUNUYOR
Anayasa Mahkemesi’nin bu hükmün iptal gerekçesinde geçen sürenin adil bir süre olmadığı ve korunmaya çalışılan aile kurumunun tamamen bozulması gibi hususların göz önünde bulundurulduğunu söyleyen Hukukçu Çetin, “Anayasa Mahkemesi kamuoyuna duyurmuş olduğu açıklamasında gerekçeyi şöyle sıralamıştır; 3 yıllık bir süre hele de yargılama sürecini de kattığımızda boşanma davasının reddi bir günde olan bir şey değil. Belirli bir yargılama süreci ve artı 3 yıl bekleme süresini ele aldığınızda adil bir süre olmadığı kanaatine vardı. Zaten Anayasamız adil sürede yargılanma hakkını temel insan haklarından saymıştır. Ancak sizin beklediğiniz bu uzun süreyi baz aldığımızda adil bir sürenin aşıldığını görmekteyiz. Ayrıca evlilik dışı ilişkilerin artmasıyla bizim korumaya çalıştığımız aile kurumunun tamamıyla bozulması, evlilik dışı ilişkilerin artması ve bu ilişkilerden doğması muhtemel çocukların soy bağının değişmesi olarak gösterilmiştir. Aynı zamanda yürütülen bu hükümde 3 yıl değil de ne kadar bir süre olacağı da belirtilmemiştir. Çünkü Anayasa Mahkemesi hükmü yalnızca kaldırmıştır yeni bir hüküm kurulup kurulmayacağı, bu sürenin ne kadar olacağı ya da tamamen mi kalktığı hususu artık yasa koyucu olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin elindedir” ifadelerini kullandı.
“9 AYIN SONUNDA ARTIK 3 YILLIK BEKLEME SÜRESİ KALKMIŞ OLACAK”
Anayasa Mahkemesi tarafından verilen iptali kararı, kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih olan 19 Nisan 2024 tarihinden dokuz ay sonra yürürlüğe gireceğini hatırlatan Hukukçu Merve Aygün Çetin, “Anayasa Mahkemesi bu kararını 19 Nisan 2024 tarihinde duyurdu ancak bilindiği üzere hemen kararlar yürürlüğe girmiyor. Yapılan açıklamalarda kaldırılan bu hükmün 9 ay sonra yürürlüğe gireceği açıklandı yani şu an hala bu hükmün geçerli olduğunu söyleyebiliyoruz. 9 ayın sonunda artık 3 yıllık bekleme süresi hukukumuzdan tamamıyla kalkmış olacak” şeklinde konuştu.
